• Facebook
  • Google+
  • Twitter

W związku ze zbliżającymi się świętami Bożego Narodzenia podpytaliśmy ks. dr. Jerzego Palińskiego z parafii w Świerklanach o historię świątecznych tradycji, a także samego świętowania.

 

 


Red. Skąd wziął się adwent?

ks. dr Jerzy Paliński. „Adventus” z łaciny to przyjście. Tym słowem określano np. przybycie cesarza czy wodza po zwycięskiej bitwie. Później tym słowem określano przyjście Chrystusa, zarówno podczas jego narodzin, jak i na końcu świata. Sam okres adwentu wykształtował się ok. V/VI wieku. Ukształtowały go różne były tradycje: tradycja galijska, która była bardziej radykalna, traktując adwent, jako okres bardziej pokutny, i rzymska podkreślająca radość oczekiwania. Z połączenia tych tradycje powstał dzisiejszy okres adwentu. Dziś mamy w adwencie coś dziwnego. W liturgii mamy kolor fioletowy, nie mamy „Gloria”, czyli „Chwała na wysokości Bogu”, wyglądało by więc, że jest to czas pokutny. Jest to jednak czas radosnego i pobożnego oczekiwania na przyjście Chrystusa. My Polacy przejęliśmy bardziej tradycję galijską, bo w Polsce przez długi czas adwent był okresem pokutnym, choć nie w takim stopniu jak Wielki Post. Dziś adwent nie jest już czasem zakazanym, jak było kiedyś.

Najbardziej znanym zwyczajem adwentowym w Polsce są roraty. Tutaj możemy być dumni z tego, że jest to jeden z nielicznych zwyczajów liturgicznych, które wprowadzili Polacy. Sama msza roratnia to normalny formularz mszalny. Natomiast Polacy od XIV w. nadali roratom charakter uroczysty. Kiedyś używano pochodni, świec, które dzisiaj zastąpiły lampiony. W dawnej Polsce był piękny zwyczaj, podczas rorat w kościele stawiano siedmioramienny świecznik i przedstawiciel każdego stanu ludności, od króla po chłopa, podchodził i zapalając swoją świecę mówił „Jestem gotowy na przyjście Pana”.

Na Śląsku popularny, bardziej niż w reszcie kraju, jest wieniec adwentowy i dodatkowa świeca z niebieską lub białą wstążką, symbolizująca Maryję. Wieniec adwentowy jest bardzo młody, bo ma niecałe 150 lat i wymyślił go protestant Johann Heinrich Wichern.

Przejdźmy do samego Bożego Narodzenia. Czy Jezus Chrystus urodził się w roku zerowym, czy było to wcześniej?

Czy umiemy sobie wyobrazić chrześcijaństwo bez świąt Bożego Narodzenia? Przez przeszło 300 lat nie było tego święta. Pierwszym chrześcijanom przez ponad trzy wieki wystarczyła tylko niedziela i Wielkanoc.

Kiedy Pan Jezus się urodził?

Dla nas ważne jest, że Pan Jezus się narodził, ale drugorzędną sprawą jest kiedy miało to miejsce. Są osoby, które chciałyby zakwestionować istnienie Jezusa Chrystusa, jednak istnieją o nim wzmianki nawet w źródłach pogańskich. Inną sprawą jest to, czy był Bogiem. To jest dla nas kwestia wiary. Według innych religii był prorokiem, niezwykłym człowiekiem. Warto podkreślić także to, że Jezus był Żydem, dzieckiem Żydówki Maryi. Z dokładnym rokiem urodzin Jezusa Chrystusa mamy kłopot. Zakonnik, który tworzył kalendarz pomylił się prawdopodobnie o cztery lata, więc Jezus mógł się urodzić w czwartym roku przed naszą erą.

Jeszcze większy kłopot jest z tym, że nie znamy nawet pory roku, w której Pan Jezus się narodził. Pismo Święte w ogóle nie wspomina o porze roku. Na terenie Ziemi Świętej pasterze wypasają owce przez cały rok, więc nie jest to żadna wskazówka.

Skąd więc wzięła się data 25 grudnia?

Ludzie w starożytności bardzo lubili cztery przesilenia w roku. Wiele świąt pogańskich przypadało właśnie na te przesilenia. W Rzymie bardzo popularnym świętem były narodziny boga Słońce. Wtedy m.in. obdarowywano się podarunkami, składano sobie życzenia. Kiedy chrześcijaństwo stało się religią uznawaną, chrześcijanie skorzystali z popularności tego rzymskiego święta i zaadaptowali je. Ja czasem żartuję, że tylko zmienili pisownię, bo nie rodzi się „bóg” przez małe „b”, ale przez duże „B”. Jezusa nazywamy światłością, i słońcem. Święto Bożego Narodzenia rozpowszechniło się w IV wieku w całym ówczesnym Kościele w ciągu zaledwie 40 lat było ogólnie znane.

A jak wygląda historia „domowych” tradycji świątecznych, jak np. przystrajania choinki?

Początków choinki należałoby szukać w Starym Testamencie, gdzie jest mowa o drzewie rajskim. My Polacy wiemy, że oczywiście była to jabłoń, bo Ewa dała Adamowi jabłko (śmiech). Dlatego początkowo były to normalne drzewa, a nawet o dziwo drzewa owocowe. Bardzo późno w ok. XVII-XVIII wieku pojawiły się typowe choinki, rozpowszechnione w Tyrolu. Choinka nie jest znakiem religijny, ale jest bardzo pięknym symbolem. Ciekawostką jest, że w Watykanie choinka nie była tak znana jak obecnie, bo dopiero Jan Paweł II ustawił w 1979 roku pierwszą choinkę na Placu Św. Piotra. Choinkę papieżowi przysłali mieszkańcy Podhala.

Następną ciekawostką jest opłatek, znany głównie w naszym kraju i na terenach dawnej Polski. Niemcy czy Austriacy nie znają opłatka. Kiedy dostają życzenia z opłatkiem, często nie wiedzą co to znaczy. Chrześcijanie dzielili się chlebem jako symbolem dobra. Ten zwyczaj zaniknął, ale u nas pojawił się jako dzielenie się opłatkiem. Dzielimy się symbolicznie tym co jest piękne i dobre.

A dwanaście potraw?

Myślę, że nasi praojcowie po prostu lubili dobrze zjeść (śmiech). Można jednak dopatrywać się tutaj odniesień do symboliki żydowskiej, jak np. 12 pokoleń Izraela, co znowu jest łącznikiem ze Starym Testamentem. 12 jest w Kościele cyfrą symboliczną.

Ryba na wigilijną kolację to chyba też nasz rodzimy zwyczaj?

Dziś ryba jest droższa niż mięso, więc trudno powiedzieć, że to jedzenie jest postne, jednak w naszej tradycji ryba zawsze wiązała się z postem. Chrześcijanie zawsze „w wigilię” – czyli w czuwanie poprzedzające święto, pościli. Według naszej tradycji w wigilię Bożego Narodzenia pości się, czyli nie je się mięsa. Inne narody nie mają takiej tradycji. Trudno sobie np. wyobrazić wigilię u Amerykanów bez indyka.

Dodajmy dwa słowa o kolędowaniu. Święta to okazja, kiedy nawet osoby, którym słoń nadepnął na ucho, mogą bez wstydu włączyć się w rodzinne śpiewanie, a podobno Polskie kolędy są najpiękniejsze…

Śpiew jest nieodłącznym elementem świętowania. Zawsze, gdy człowiek świętuje, to śpiewa. Uważam, że my Polacy mamy najpiękniejsze kolędy. Niemcy mają właściwie tylko „Cichą noc”, bo pozostałe ich znane pieśni, są pieśniami adwentowymi. Nasze kolędy są podobno majstersztykami muzycznymi, są kolędy sielankowe, kiedy się rozczulamy, mamy też kolędy bardzo-teologiczne, jak „Bóg się rodzi”. Są polonezy, mazurki, kołysanki. Dla każdego coś miłego. Ciekawostką jest to, że są miejsca, gdzie kolędy śpiewa się cały rok. Ja np. śpiewałem kolędy w miejscu narodzin Pana Jezusa, a także w bazylice Santa Maria Maggiore w Rzymie. Tam pod ołtarzem w specjalnej niszy znajduje się żłobek, według niektórych jest to oryginalny żłobek przywieziony z groty w Betlejem.

Mówiąc o naszych tradycjach, nie możemy zapomnieć o tworzeniu szopek w domu czy w kościele. To zainicjował Św. Franciszek z Asyżu, który bardzo podkreślał człowieczeństwo Pana Jezusa. Pierwsza szopka powstała w 1223r. w Greccio we Włoszech, niedaleko Asyżu. Później przez franciszkanów zwyczaj rozprzestrzenił się w kościołach, aż w końcu wszedł do domów. Jest to inscenizacja Bożego Narodzenia, u nas oczywiście w góralskiej chacie, choć Jezus prawdopodobnie urodził się w grocie skalnej. Nasze tradycje są naprawdę piękne. Żeby świętować, trzeba je zachowywać. Szopka, choinka, śpiew, opłatek. Sklepy dają tylko ułudę świętowania.

Dziękuję za rozmowę i w takim razie życzę radosnych i tradycyjnych świąt.

Dziękuję.

Rozmawiał: Szymon Kamczyk Tygodnik Rybnicki

Źródło: www.nowiny.pl




INFORMUJEMY, ŻE ZAKAZ RUCHU NA UL. RYBNICKIEJ NIE DOTYCZY DOJAZDU DO STACJI KONTROLI POJAZDÓW !
Można legalnie wjeżdżać na przeglądy. Tablica będzie poprawiona przez firme EUROVIA.
Stacja Kontroli Pojazdów

NADCHODZĄCE WYDARZENIA

Organizujesz wydarzenie na terenie gminy? Daj znać na swierklany@gmail.com!
k4art

OSTATNIO KOMENTOWANE

  • Rodzic "Uczniow nawet gimnazjum nie wolno spuszczac z oka." Wypadek w szkole w Jankowicach. Rannego ucznia zabrał śmigłowiec LPR [2018-04-13 20:16:00]
  • Robert "Aplikacje są bardzo pomocne, ale co mają zrobić osoby, które nie posiadają w swoich rejonach zlokalizowanych czujników i tak naprawdę tylko swoim nosem mogą poczuć czy jest zanieczyszczenie powietrza. Mamy w ofercie czujnik smogu (SDL607) przeznaczony do pracy w domu: jest mały, posiada laserowy pomiar pyłu (taki się stosuje w wojewódzkich stacjach monitorowania powietrza). Dodatkowo posiada akumulatorek, który pozwala mu na całodzienną pracę. Czujnik weźmiesz ze sobą wszędzie: do pracy, do znajomych. W każdej chwili możesz sprawdzić jakie powietrze otacza Cię dokładnie w tym miejscu, w którym się znajdujesz. Przyrząd jest dokładny i czuły, bardzo szybko reaguje. Wystarczy, że dosłownie na chwilę otworzysz okno, żeby na wyświetlaczu OLED zaczęły się zmieniać wartości. Więcej na ten temat poniżej w linku: https://czujniki-smogu.pl/sklep/czujnik-smogu-pm2-5-pm10-sdl607-miernik-jakosci-powietrza-pylomierz/ Na naszym blogu znajdziecie również liczne porady antysmogowe oraz materiały związane z ochroną przed smogiem. Bardzo poczytne to: rośliny antysmogowe, czujniki smogu oraz jak wybrać oczyszczacz powietrza, żeby nie zrujnować sobie kieszeni. Zaprzeczamy twierdzeniu, że trzeba kupować bardzo drogie oczyszczacze. Zapraszam jeżeli ktoś więcej chce się dowiedzieć. Pozdrawiam, Robert [ https://czujniki-smogu.pl ]" Uruchomiono czujnik jakości powietrza [2018-01-31 02:19:00]
  • werka "Nie wiem co niektórzy od tego wójta chcą ? Panie Tomku tylko tak dalej - z Pana oczu to tylko samo dobro bije" 250 pieców wymieniono w ubiegłym roku w Świerklanach [2018-01-23 18:27:00]
  • EdwardKwaśny "25.09.2017 o godzinie 17:00 w małej sali OSP w Świerklanach odbędzie się spotkanie z Posłem na Sejm RP Czesławem Sobierajskim. Serdecznie zapraszam!" Przejazd korowodu dożynkowego Świerklany 2017 [2017-09-20 09:06:00]
  • adi "klupni sie w tyn tepy łeb" Ostra wymiana zdań z zaskakującym finałem [2017-04-18 16:31:00]
  • Ania Nowak "Miód gryczany jest świetny. Mój dziadek który miał kiedyś pasiekę mówił że to najzdrowszy gatunek miodu. Na wcinaj są dość wysokie ceny :/ troche taniej jest tu: https://www.sloikmiodu.pl/miod-gryczany" Rozsmakuj się w miodzie gryczanym i zadbaj o swoje zdrowie [2017-04-13 17:01:00]
SPORT
Wyniki turnieju “Gramy dla Piotrusia”
  

W minioną sobotę tj. 14 stycznia odbył się turniej piłki nożnej “Gramy dla Piotrusia”. 1 miejsce zajęła drużyna GKS Pierwszy Chwałowice, 2 miejsce MAD MICK 6 Katowice, 3 miejsce Wiśniówka Świerklany

Świerklany MTB maraton Marklowice 2016
  

To był dość szalony pomysł – zorganizowanie maratonu MTB w Świerklanach i Marklowicach. Ale mając do dyspozycji tak fantastyczne tereny do uprawiania MTB (mimo braku gór), uznaliśmy, że trzeba się tym podzielić z innymi maniakami tego pięknego sportu, a dodatkowo zachęcić tych, którzy dopiero zaczynają przygodę z rowerem.

Sąsiedzki bieg na Dzień Dziecka
  

Aż 343 biegaczy wzięło udział w Biegu Integracyjnym pn. „Biegaj z nami sąsiadami”, organizowanym przez SP nr 1 im. Ludwika Holesza oraz Gminny Ośrodek Kultury i Rekreacji, pod honorowym patronatem Wójta Gminy Świerklany i Starosty Rybnickiego.

EDUKACJA
Uczniowie ze Świerklan pomagają mieszkańcom gminy
  

W Szkole Podstawowej nr 1 im. Ludwika Holesza w Świerklanach działa koło PCK. W tym roku szkolnym pozyskało nowych członków, uczniów klas pierwszych i piątych. Już w pierwszym semestrze młodzi wolontariusze zrealizowali wiele zadań.

Konkurs filmowy z matematyką dla uczniów klas IV-VII
  

Do uczniów klas IV-VII szkół podstawowych z terenu Gminy Świerklany skierowany jest konkurs filmowy, którego organizatorem jest SP nr 1 im. L. Holesza w Świerklanach wraz ze Stowarzyszeniem Przyjaciół Szkoły Podstawowej nr 1 im. Ludwika Holesza w Świerklanach „Inicjatywa”.

Szlachetna Paczka w SP Jankowice
  

Samorząd Uczniowski nie zaniedbał szkolnej tradycji i również w tym roku przyłączył się do akcji “Szlachetna Paczka”. W miniony “weekend cudów” zawieźliśmy podarunki dla rodziny z Niewiadomia.

Jankowice i Rybnik razem na wymianie w Niemczech
  

Dwunastoosobowa grupa z Gimnazjum im. Księdza Walentego w Jankowicach w towarzystwie uczniów z rybnickiego Gimnazjum Mistrzostwa Sportowego wyruszyła w podróż do szkoły partnerskiej IGS Göttingen (Getynga).

Świerklany